Yapay Zeka Destekli İnsansız Hizmete Bakış

Arama motorlarının ansiklopedi/kütüphanelerin yerini çoktan aldığı, navigasyon kullanmadan yolumuzu bulamadığımız, hava tahmin uygulamalarının verdiği bilgiler doğrultusunda dışarıya çıkıp çıkmamaya karar verdiğimiz bir dönemdeyiz. Hatta günümüzün en güncel ve büyük sorunu olan Covid-19 pandemisi dolayısıyla çok hızlı bir şekilde adapte olduğumuz dijital dönüşümler sayesinde banka işlemleri, market alışverişi, fatura ödemeleri gibi ihtiyacımız olan her şeyi artık yerimizden kımıldamadan yapabiliyoruz.

Yani, aslında hayatımızın her alanında fazlasıyla yer alan, farkında bile olmadan aktif olarak sürekli kullandığımız ama teorik olarak bakıldığında çoğumuzun anlam veremediği, yorum yapamadığı ve hatta korktuğu bir konudur yapay zeka ve insansız hizmete geçiş.

Biz de Twentify olarak bu konuyu incelemek ve toplumdaki bakış açısını sizlerle paylaşmak istedik.

Araştırma Künyesi

Bounty uygulaması üzerinden yapılan araştırma cinsiyet oranlarının eşit dağılımına ve yaş gruplarının Türkiye temsiliyeti oranlarında olmasına dikkat edilerek toplamda 2.328 kişi ile gerçekleştirilmiştir. 18+ yaş üzeri olan katılımcıların yaş ortalaması 33,84’tür. Katılımcıların %42’si çalıştığını, %34’ü çalışmadığını ve %24’ü ise öğrenci olduğunu belirtmiştir.

Günlük yaşantımızda en sık kullandığımız teknolojilerin arama motoru (%83) ve mobil bankacılık (%72) uygulamaları olduğu görülmektedir. Navigasyon kullanımı (%53) ise üçüncü sırada yer alıyor.

Soru: “Günlük yaşantında aşağıdakilerden hangisini/hangilerini kullanıyorsun?”

Arama motoru ve navigasyonu daha çok kadınlar (%88-%55) kullanırken en fazla arama motorunu kullananlar %89 oran ile 45+ yaş grubundaki kişiler. Navigasyonu, mobil ve telefon bankacılığını çalışanlar daha çok kullanırken (%59-%80-%56), online oyunları daha çok 18-24 yaş grubu katılımcılar ve öğrenciler oynuyor. (%52-%49)

Navigasyon kullanımındaki en büyük motivasyon kolay ve hızlı bir şekilde aradığını bulmak (%71). %21’i zaman ve yakıttan tasarruf sağladığı için kullandığını belirtiyor.

Aynı şekilde arama motoru kullananların %62’si aradığı bilgiye kolay/hızlı eriştiğini, %14’ü aradığı her şeyi bulabileceğini ve %15’i de genel anlamda kolaylık olarak değerlendiriyor.

Hava tahmini uygulamalarını, çoğunlukla plan yapabilmek (%41) ve hava durumuna göre önlem almak (%37) için kullanıyoruz. Uygulamayı daha çok çalışan kesim (%14) kolaylık/rahatlık olarak değerlendiriyor.

Online oyunlar, eğlence/keyifli zaman geçirmek (%45) ve boş zamanları değerlendirmek (%36) için oynanıyor. Boş zamanları değerlendirmek için daha çok kadınlar (%40) ve çalışmayan katılımcılar (%42) kullanıyor.

Arama motoru kullanan katılımcıların %79’u, farklı aplikasyonlarda, web sitelerinde, online oyunlarda, daha önce arama motorunda arama yaptıkları konu ile ilişkili karşılarına reklamlar çıktığını söylüyor. Bu tarz reklamlar ile karşılaşanların %87’si ise reklama maruz kalma sıklığının çok fazla olduğunu belirtiyor.

"Herhangi bir ortamda konuştuğum bir konu ile alakalı, karşıma reklam çıktı” diyenlerin oranı ise %54. Reklam çıktığını söyleyen her 2 kişiden 1’i dinlendiği/izlendiği hissine kapılıyor. Bu durumdan hoşlanmayan, sıkıcı ve sinir bozucu olduğunu düşünenlerin oranı oranı ise %18. Bu tarz reklamlar bizi (özellikle de erkekleri) alışveriş yapmaya teşvik etmiyor (%44). Kadınlar ise bu tarz reklamlardan etkilenmediğini belirtiyor. Teşvik olup alışveriş yapanlar kişilerin oranı ise %23 ve en çok giyim (%61), ayakkabı (%46) ve hediyelik eşya (%35) satın aldıklarını belirtiyorlar.

Günümüzde hemen hemen her alanda karşımıza çıkan yapay zeka terimi için "Aklınıza ilk ne geliyor?” şeklinde sorduğumuz soruya en çok akıllı robotlar (%31) cevabı geldi. İkinci sırada teknoloji/bilim (%10) ve üçüncü sırada ise bilgisayar (%8) cevabı yer aldı. 

Soru: “Yapay Zeka denildiğinde aklınıza ilk ne geliyor?”

“İnsansız Hizmet” denildiğinde ise yine ilk olarak aklımıza robot/akıllı robotlar (%20) geliyor. Yapay zeka/yazılım (%17) ve telefon/mobil bankacılık (%11) ise verilen diğer cevapların başında yer alıyor.

Pandemiden önce alışveriş yaparken insanlarla yakın iletişim halinde olmak önemliydi ve güven bağı daha kuvvetli bir iletişim kurmamızı sağlıyordu. Bu nedenle alışverişte ödeme için %31’imiz insanların ödeme aldığı kasaları tercih ederken, %16’mız ise hız ve kolaylık için makineleri tercih etmekte. Fakat pandemi süreci bu konudaki tutumumuzu da değiştirmiş görünüyor. İletişim ve alışkanlıklarımız hala önemli olsa da kontrolü ele alma ve riskten kaçınma duygusu daha ağır basmaya başladı.

Bir restorana ya da mağazaya gittiğimizi düşünelim. Tüm servis ve hizmetler insan olmaksızın makinalar ve yazılımlar aracılığıyla sağlanıyor. Pandemiden önce insanların %59’u sağlanan bu insansız hizmeti deneyimleyeceğini belirtirken, %13’ü hemen orayı terk edeceğini belirtiyordu ve insan ile iletişim olmadan olmaz diyordu (%49). Pandemi sürecinde ise insansız hizmetleri deneyimlemek istediğini belirten kişilerin oranı %63’e yükseldi.

İletişim halinde olmak doğamızda var. İnsanın içinde bulunduğu doğal olan, güler yüz ve samimiyetle alınabilecek hizmetleri yapay olan makineler ve yazılımlara değişmek istemiyoruz. Ayrıca alışkanlıklardan vazgeçmek de hiç kolay değil. Ama aslında çoktan değiştik, tercih ettik ve alıştık. Sadece farkında değildik. Covid-19 pandemi süreciyle farkındalığımız ve değişim hızımız arttı ve daha da artacak gibi duruyor.

Sormak istediğiniz sorular için info@twentify.com mail adresinden bize ulaşabilirsiniz.